ماسک در فتوشاپ

اکثر ادیتورهای تازه‌ کار با ابزار ماسک در فتوشاپ آشنایی ندارند. در این مطلب از تدوین باما به بررسی و معرفی ابزار ماسک، شناخت انواع و روش اجرای آن در فتوشاپ خواهیم پرداخت. ابتدا باید بدانید ماسک به چه معناست و در چه مواقعی استفاده میشود. ماسک به معنای پوشاننده است و در کل قصد دارد چیزی را بپوشاند. استفاده از لایه ماسک نیز به همین جهت برای ویرایش تصاویر به کار گرفته می‌شود. با کمک لایه‌ی ماسک می‌توانید  خیلی راحت و سریع، پس زمینه، شئ یا هر سوژه‌ی دیگری را از داخل عکس حذف کنید. لایه ماسک (Layer Mask) برای تغییر یک قسمت خاص در تصویر نیز استفاده میشود. در ادامه با انواع آن و نحوه استفاده از آن آشنا خواهید شد.

انواع ماسک در فتوشاپ

اگر بخواهیم یک تعریف کامل از ماسک‌ها به شما ارائه دهیم، باید بگوییم که 5 نوع ماسک در نرم افزار فتوشاپ وجود دارد. کارکرد کلی آنها مشابه یکدیگر است اما هر کدام در جزئیاتی با یکدیگر تفاوت دارند. همانطور که گفتیم از ماسک‌ها برای پوشاندن یا نمایان کردن بخش خاصی از تصویر استفاده می‌شود. در ادامه انواع آن را به شما معرفی خواهیم کرد:

1. ماسک لایه (Layer Mask)
2. کلیپینگ ماسک (Clipping Mask)
3. ماسک وکتور (Vector Mask)
4. ماسک سریع (Quick Mask)
5. ماسک کانال (Channel Mask)

زمانی که قصد دارید یک اثر را طراحی یا ویرایش کنید، با فرآیندی چند جانبه مواجه خواهید شد. در این مسیر برخی از مراحل شامل ویرایش دائم لایه‌ها است که این کار با کمک ماسک بهتر و سریع‌تر انجام می‌شود. برای آشنایی با لایه‌ها می‌توانید مقاله آموزش پنل لایه‌ها در فتوشاپ را مطالعه کنید. همچنین باید این موضوع را در نظر داشته باشید که ماسک یکی از امکانات کلیدی برای انجام این کار است. زیرا ماسک‌ها دارای امکانات ویرایش غیر مخرب هستند و در صورت نیاز قابل ‌اصلاح و برگشت‌ پذیر خواهند بود. در ادامه هر کدام از ماسک‌ها را به صورت کامل توضیح می‌دهیم تا روش کار با ماسک در فتوشاپ را بیاموزید.

ماسک لایه (Layer Mask)

این ماسک راهی برای مخفی یا نمایان کردن لایه در فتوشاپ است. حال شاید از خود بپرسید که چرا از یک ماسک استفاده کنیم، در صورتی که می‌توانیم از ابزار پاک‌کن برای پاک کردن کمک بگیریم؟ پاسخ این سوال کاملا واضح است. پاک‌کن اطلاعات تصویر شما را برای همیشه پاک می‌کند. اما پاک کردن لایه به صورت دائمی نیست و شما می‌توانید با کمک آن فقط یک قسمت را بپوشانید. در صورت لزوم نیز در هر مرحله‌ای از ادیت، امکان بازگشت آن قسمت وجود دارد. در نتیجه کاربرد این ماسک برای پنهان کردن آبجکت‌ها یا نواحی انتخابی عکس، محدود کردن اثر افکت یا «لایه تنظیمات» در تصاویر می‌باشد.

روش کار با ماسک لایه

در این روش قصد داریم با کمک ماسک لایه قسمتی از تصویر را حذف کنیم:

• برای استفاده از ماسک لایه ابتدا باید عکس موردنظر را در نرم افزار فتوشاپ باز کنید.
• سپس ابعاد تصویر را تنظیم کرده و کلید «Enter» را بفشارید.
• در گام بعدی به سراغ پنل لایه‌ها بروید و بر روی آیکون «Add a Mask» کلیک کنید. ( در قسمت پایین پنل قرار دارد)
• پس از این انتخاب خواهید دید که ماسک در کنار لایه‌ی تصویر شما نمایان می‌شود.
• بین ماسک و لایه‌ی تصویر یک علامت زنجیر مشاهده می‌کنید که به معنای متصل بودن این دو به یکدیگر است.
• رنگ ماسک در حالت پیش ‌فرض کاملا سفید است اما بعد از ویرایش تغییر می‌کند.
• حال در حالتی که بر روی ماسک سفید رنگ کلیک کرده‌اید، ابزار براش را انتخاب کنید. (با کمک این ابزار قصد داریم عملیات پاک کردن را آغاز کنیم)
• ابتدا باید مطمئن شوید که «رنگ پیش ‌زمینه» (Foreground Color) مشکی و «رنگ پس‌زمینه» (Background Color) سفید می‌باشد.
• اگر این دو رنگ در حالت برعکس قرار داشتند می‌توانید کلید D را بفشارید تا در جایگاه صحیح خود قرار بگیرند.
• سپس بر روی قسمت‌هایی که قصد دارید در تصویر پاک کنید Brush مشکی بکشید.
• با این حرکت به لایه‌ی ماسک منتقل می‌شود و خواهید دید قسمت‌هایی که براش کشیدیم، صفحه سفید ماسک را سیاه رنگ کرده است.
• زمانی که روی لایه ماسک هستیم، اگر بخواهیم تصویر اصلی را مشاهده کنیم و براش بکشیم، باید کلید «Alt» را نگه ‌داشته‌ و ادامه کار خود را انجام دهیم.
• زمانی که در این مرحله از براش سفید رنگ استفاده کنیم، می‌توانیم قسمت‌های پاک شده را برگردانیم.

به این ترتیب با کمک ماسک در فتوشاپ یک ادیت اصولی انجام می‌دهیم.

ترکیب تصاویر با ماسک لایه

کاربرد دیگر ماسک لایه، ترکیب تصاویر مختلف است که در فتوشاپ تحت عنوان مونتاژ شناخته شده است. در ادامه آموزش فتوشاپ این روش را می‌آموزید:

• ابتدا باید دو تصویر را در نرم افزار فتوشاپ باز کنید. (به نحوی بر روی یکدیگر قرار گیرند)
• حال خواهید دید که دو لایه در پنل لایه‌ها ایجاد شده است و هر لایه، تصویری را نشان می‌دهد.
• در اصل این تصاویر باید بر اساس لایه‌ی رویی و لایه‌ی زیری تنظیم شوند.
• شما می‌توانید لایه‌ی رویی را به عنوان بک گراند یا همان پس زمینه قرار دهید و از لایه‌ی زیری یک سوژه جدا کنید.
• برای کار با لایه پایین باید چشم لایه‌ی بالا را بردارید، تا قابل مشاهده شود.
• سوژه‌ی خود را با یک ابزار مناسب جدا نمایید.
• پس از آنکه سوژه‌ی لایه رویی را جدا کردید، کلیدهای Ctrl + Shift + I  را فشار دهید تا انتخاب شما برعکس شود.
• حال باید روی آیکون ماسک ( که در لایه‌ی بالایی قرار دارد) کلیک کنید.
• با این کلیک خواهید دید که سوژه‌‌ی شما را جدا می‌کند و در تصویر پس زمینه قرار می‌دهد.
• بقیه‌ی نواحی لایه‌ی رویی نیز بدون سوژه قرار گرفته است و پنهان می‌شود.

کلیپینگ ماسک (Clipping Mask)

یکی از ابزارهای قدرتمند در فتوشاپ، کلیپینگ ماسک است که به کاربران این امکان را می‌دهد که یک لایه را به لایه دیگر محدود کند. این لایه مقدار نمایش بقیه لایه‌ها را مشخص می‌کند است و محل قرارگیری آن در زیر بقیه لایه‌ها بوده و دیگر لایه‌ها به آن کلیپ شده‌اند. به همین علت نام این لایه کلیپینگ ماسک نامگذاری شده است. البته لازم به ذکر است که این لایه همیشه پایین‌ترین لایه در فتوشاپ نبوده و برای تشخیص دقیق باید به خطی که در زیر نام آن قرار دارد، توجه شود. به طور کلی می‌توان گفت که کارکرد این لایه نیز شبیه به انواع دیگری از ماسک در فتوشاپ می‌باشد.

روش کار با کلیپینگ ماسک در فتوشاپ

کاربران می‌توانند با کمک چند روش به ایجاد کلیپینگ ماسک دسترسی داشته باشند. در نظر داشته باشید که انجام تمامی روش‌ها نتیجه یکسان داشته و شما می‌توانید به دلخواه خود یکی از روش‌هایی که در ادامه بیان می‌کنیم را انتخاب کنید:

• روش اول: در ابتدا باید لایه پایه را در قسمت پایین قرار داده و پس از آن تمام لایه‌هایی را که می‌خواهید به آن کلیپ کنید را در بخش بالایی بگذارید. پس از قرارگیری لایه‌ها، به قسمت بالا رفته و لایه بالایی را انتخاب کنید. پس از راست کلیک کردن بر روی آن، گزینه Create Clipping Mask را از منوی باز شده پیش رویتان انتخاب نمایید.
• روش دوم: در استفاده از این روش باید پس از انتخاب لایه‌ها، به قسمت منوی بالای صفحه رفته و پس از مشخص کردن مسیر Layers > Create Clipping Mask آن را انتخاب کنید.
• روش سوم: یکی دیگر از روش‌های ایجاد کلیپینگ ماسک استفاده از کلیدهای میانبر است. برای این منظور پس از انتخاب لایه‌ها، بر روی کلیدهای Ctrl + Alt + G کیبورد ضربه بزنید.
• روش چهارم: آخرین و چهارمین روش نیز مربوط به کلید Alt است که باید نگه داشته شود. پس از آن بدون اینکه روی خط بین لایه‌ها کلیک کنید، نشانگر ماسک در پنل قرار دهید. در ادامه مشاهده خواهید کرد که نشانگر ماسک به شکل آیکون کلیپینگ ماسک ظاهر می‌شود. یک مربع با فلشی خمیده به پایین سمت پایین که پس کلیک کردن برروی آن تا کلیپینگ ماسک ایجاد خواهد شد.

حذف کلیپینگ ماسک چگونه انجام می‌شود؟

اگر در مواقعی لازم بود تا کلیپینگ ماسک را حذف کنید و یا یک لایه خاص را از آن خارج کنید، می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:

• روش اول: در این روش باید بر روی لایه‌ی مورد نظر (که قصد دارید آن را حذف کنید) کلیک نمایید. سپس آن لایه را به پایین لایه اصلی یا بالای آخرین لایه کلیپینگ ماسک بکشید. در صورتی که با انجام این روش امکان جابه‌جا کردن لایه‌ها را نداشتید، بهتر است از روش‌های بعدی کمک بگیرید.
• روش دوم: راه حل دوم رفتن به مسیر Layer > Release Clipping Mask است. اما با انتخاب این مسیر لایه‌های بعدی شما نیز از حالت کلیپینگ ماسک خارج می‌شوند.
• روش سوم: برای حذف کلیپینگ ماسک می‌توانید بر روی آن کلیک راست کرده و سپس گزینه «Release Clipping Mask» را انتخاب کنید. این روش مانند روش قبل تمامی لایه‌ها را از حالت کلیپینگ ماسک خارج می‌کند.
• روش چهارم: آخرین روش برای انجام این کار استفاده از کلید Alt است. برای انجام این کار ابتدا Alt را نگه‌ داشته و سپس ماوس را روی خط بین لایه‌ها نگه دارید. حال خواهید دید که نشانگر ماوس به علامت کلیپینگ ماسک با یک خط مورب روی آن تبدیل می‌شود. این حرکت در اصل به معنای حذف ماسک است و با کلیک حذف می‌شود.

ماسک وکتور (Vector Mask)

یکی از ابزارهای کاربردی و قدرتمند در نرم افزار فتوشاپ، ماسک وکتور است که به کاربران امکان ایجاد تغییر بر روی لایه‌ها را می‌دهد. لازم به ذکر است که این ماسک جدا از رزولوشن بوده و با کمک ابزار نقاشی و یا انتخاب به وجود می‌آید. در ادامه مراحل ایجاد این ماسک را به کمک ابزار pen را توضیح می‌دهیم:

• در ابتدا برای انتخاب ابزار Pen به قسمت نوار ابزار رفته و سپس آن را انتخاب کنید.( می‌توانید از کلید میانبر Pنیز برای این کار استفاده نمایید.)
• سپس برای ایجاد مسیر یا Path با کمک ابزار Pen، مسیر مورد نظر را روی تصویر بکشید.
• اکنون پس از مشخص شدن مسیر، به پنل لایه‌ها رفته و لایه‌ی انتخابی برای ماسک را تعیین کنید.
• در این مرحله برای اینکه گزینه Add Vector Mask را انتخاب کنید، بر روی آیکون ماسک در پایین پنل لایه‌ها کلیک نمایید.
• در نهایت نیز امکان ویرایش ماسک با کمک ابزارهای مختلف مانند Direct Selection برای جابجایی و Pen برای تغییر مسیر به شما داده خواهد شد.

ایجاد ماسک وکتور با کمک ابزار رسم شکل

برای اینکه بتوانید ماسک وکتور بسازید، می‌توانید از ابزارهای انتخابی گروه Rectangle Tool کمک بگیرید. لازم به ذکر است که در ابزار ترسیم شکل‌های ایجاد شده همه مربوط به ماسک وکتور می‌باشند. یکی از روش‌های انتخابی این است که دایره یا شکل مستطیلی ایجاد کرده و با نگه داشتن Ctrl و کلیک روی ماسک جدید آن را تبدیل به ماسک وکتور کنید. برای نتیجه مورد نظر می‌توانید روی علامت زنجیری که بین ماسک و لایه قرار دارد کلیک کرده و لایه را جابه‌جا نمایید. این نکته را در نظر داشته باشید که ماسک وکتور مانند ماسک لایه قابلیت جابجایی ندارد. بنابراین تنها راه پیشنهادی جابجایی مسیر ترسیم شده خواهد بود. به این منظور روی ماسک کلیک کرده و پس از انتخاب از قسمت نوار ابزار گزینه Path Selection Tool را انتخاب کرده و در نهایت ماسکی که با کمک ابزار رسم شکل ساخته شده نیز جابه‌جا شود.

تبدیل ماسک وکتور به ماسک لایه

همانطور که می‌دانید دو ماسک وکتور و لایه از انواع ماسک در فتوشاپ می‌باشند. این دو ماسک دارای قابلیتی هستند که به یکدیگر نیز تبدیل می‌شوند. به طور کلی در فتوشاپ، ماسک‌ها ابزارهای بسیار مفیدی برای ویرایش تصاویر بدون تخریب می‌باشند. ماسک وکتور برای به وجود آوردن ماسک‌هایی با لبه‌های تیز و دقیق است. برای تبدیل ماسک وکتور به لایه، بر روی تصویر مورد نظر در پنل لایه‌ها راست کلیک کنید. پس از آن با انتخاب گزینه Rasterize Vector Mask و با کمک براش و رنگ‌ سیاه و سفید نواحی مخفی یا آشکار را کاهش یا افزایش دهید.

تبدیل ماسک لایه به ماسک وکتور

همانطور که در نرم‌افزار فتوشاپ می‌توان  ماسک وکتور را به لایه تبدیل کرد، برعکس این مراحل را نیز می‌تواند اجرایی کرد.

• برای این کار ابتدا کلید Ctrl را نگه داشته و روی گزینه ماسک در پنل کلیک نمایید.
• پس از آن در مرحله بعد به پنل Path بروید و با مشاهده عبارت Make Work Path From Selection بر روی آن کلیک کنید.
• اکنون مانند مراحل ایجاد ماسک وکتور، به قسمت پنل لایه‌ها رفته و پس از آن کلید Ctrl را نگه دارید.
• سپس بر روی آیکون ایجاد ماسک جدید کلیک نمایید.
• در نهایت نیز برای حذف ماسک لایه، گزینه Delete Layer Mask را انتخاب و بر روی آن راست کلیک کنید.

ماسک سریع (Quick Mask)

یکی از ابزارهای قدرتمند و کاربردی در نرم افزار فتوشاپ، ماسک سریع می‌باشد. همانطور که از نام این ابزار نیز مشخص است به کاربران این امکان را می‌دهد که در زمانی کم نواحی انتخابی را ویرایش کنند. در نظر داشته باشید که هنگام استفاده از این ابزار نیازی به رسم دقیق نیست، چرا که پس از تعیین ناحیه انتخابیتان، تمامی قسمت‌‌ها با رنگ قرمز نشان داده می‌شود و سپس در این مرحله انتخاب را دقیق‌تر را انجام می‌دهید. برای ایجاد این ماسک به نوار ابزار رفته و روی آیکون ماسک کلیک کنید. یا اینکه کلید میانبر Q را برای اینکار انتخاب نمایید. سپس مشاهده خواهید کرد که لایه‌ها به رنگ قرمز تغییر می‌کنند. در مرحله بعد پیش از انجام هر کاری به قسمت نوار ابزار رفته و برروی آیکون دو بار کلیک کنید.

 اکنون عبارت Quick Mask Options را مشاهده می‌کنید. پس از آن به بخش Color Indicates بروید، در اینجا دو گزینه دیده می‌شود که Masked Areas به صورت پیش فرض تعیین شده و گزینه Selected Areas نیز قسمت‌های انتخاب شده را به رنگ قرمز نشان می‌دهد. در ادامه بر روی گزینه Color کلیک کرده و با مشاهده گزینه Opacity آن را روی ۵۰٪ قرار دهید. به این ترتیب می‌توانید از قسمت زیرین نواحی انتخاب شده را مشاهده خواهید کرد. اکنون به کمک براش ماسک سریع روی نواحی انتخابی بکشید تا به رنگ قرمز درآید. پس از آن مجددا کلید Q را فشار داده تا ناحیه انتخابی جایگزین قسمت قرمز رنگ شود.

روش کار با ماسک سریع

برای بالا بردن سرعت در مراحل کار ویرایش در هنگام استفاده از این ماسک می‌توان از  روشی سریعتر کمک گرفت. در ادامه مراحل انجام این روش را توضیح می‌دهیم:

• در ابتدا برنامه فتوشاپ را باز کرده و فایل انتخابی را در این نرم‌افزار Drag کنید.
• در مرحله بعد با استفاده از ابزارهای انتخابی مانند Quick Selection یا Magnetic Lasso یک ناحیه اولیه ایجاد نمایید.
• برای سرعت بیشتر نیز امکان استفاده از ابزار Quick Selection نیز وجود دارد.
• در ادامه برای مشخص شدن دقیق ناحیه انتخابی، با فشردن کلید Q ماسک سریع را فعالسازی کنید.
• پس از این کار مشاهده می‌کنید که ناحیه انتخاب شده قرمز رنگ می‌شود.
• در مرحله بعد ابزار براش را از قسمت نوار ابزار برداشته و آن را تنظیم و سپس روی تصویر زوم کنید.
• پس از آن با کشیدن براش روی ناحیه انتخابی به ماسک تبدیل شده و به رنگ قرمز در خواهد آمد.

 به این نکته توجه نمایید که استفاده از رنگ مشکی به ماسک اضافه کرده و با رنگ قرمز نشان داده می‌شود. به طور کلی بکارگیری رنگ سفید از ماسک کم کرده و رنگ قرمز نیز ماسک را پاک خواهد کرد. پس از اجرایی شدن مراحل گفته شده نوبت به خارج شدن از حالت ماسک سریع می‌رسد. برای غیرفعال کردن نیز بر روی آیکون ماسک سریع در نوار ابزار کلیک کنید. می‌توانید کلید میانبر Q را فشار دهید و پس از پاک شدن رنگ قرمز و مشاهده خط ‌چین ناحیه انتخابی مرحله بعدی ویرایش را نیز به اتمام برسانید.

سخن نهایی

در این بخش از تدوین باما با ماسک در فتوشاپ و انواع آن آشنا شدید. اکنون دو حالت ماسک لایه (Layer Mask) و کلیپینگ ماسک (Clipping Mask) را آموزش دادیم. اما در آپدیت‌های بعدی دیگر ماسک‌ها و روش استفاده از آنها را آموزش خواهیم داد. فراموش نکنید که ماسک یک ابزار کاربردی در فتوشاپ است و با کمک آن می‌توان تصاویر را به صورت نامحدود ویرایش کرد. برای یادگیری ماسک کردن در پریمیر و افترافکت باید به آموزش پریمیر و آموزش افترافکت مراجعه نمایید. همچنین می‌توانید سوالات خود را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید.